Bilindiği gibi IP uygulamaları tüm dünyada metalik maden aramalarında başarı ile kullanılmaktadır. Metalik maden olduğu gözlemlenen sahalarda arama sondajı öncesi yapılacak jeofizik IP ve rezistivite çalışması sonucunda elde edilen anomaliler, sahada yapılacak arama sondajlarının yer ve derinliklerini belirlemede önemli kılavuz bilgiler vermektedir.
ZAMAN ORTAMINDA SPEKTRAL IP ve REZİSTİVİTE ARAŞTIMALARI
IP yöntemi dilimize Yapay Uçlaşma olarak çevrilmiştir. Bu elektromanyetik yöntem ile, iki elektrot aracılığıyla yere düşük frekanslarda zaman değişkenli akım verilerek kayaçlar şarjlanmaktadır. Sülfürlü metalik madenler iyi şarjlanabilen özellik taşıdığından bu yöntem ile civar kayaçlardan kolaylıkla ayrılabilmekte, yeraltındaki konumları haritalanabilmektedir.
IP ölçümü sırasında görünür rezistivite değerleri de kaydedilmektedir. IP kesitlerinin yanı sıra rezistivite kesitlerinin de hazırlanması, sahadaki çalışmaların değerlendirilmesine katkı sağlamaktadır.
Yukarıda tanımlanan IP çalışma yöntemi iki boyutlu (2D) genel uygulamadır. Günümüzde yeraltındaki yapıların daha ayrıntılı olarak belirlenebilmesi için üç boyutlu spektral IP çalışmalarının kullanımı yaygınlaşmaktadır.
İki boyutlu çalışmalarda elde edilen bilgiler, bir doğrultu boyunca elde edilmiş sonuçlar olduğundan, iki profil arasında (profil aralığına da bağlı olarak) bazı önemli yapısal veya tektonik ayrıntıların kaçırılma olasılığı her zaman mümkündür. Üç boyutlu çalışmalarda ise araştırma sahası bir blok olarak araştırıldığından yanal ve düşey tüm detaylar izlenebilmektedir.
Enerson Mühendislik, jeofizik veri toplama hizmeti kapsamındaki IP ve rezistivite araştırmalarını, firmaya ait Elrec Pro IP Receiver (3 set), GDD IP Receiver VIP 5000 Transmitter ve Walcer Model TX KW10 Transmitter ekipmanları ve kendi deneyimli personeli ile yapmaktadır. Son teknoloji ürünü IP/Rezistivite cihazı ile birlikte kullandığımız yeni versiyon bilgisayar programları ile iki ve üç boyutlu modellemeler yaparak yer altındaki maden cevherinin görüntülenmesinde başarılı sonuçlar alınmaktadır.
UYGULAMA ALANLARI
- Değerli ve temel metal cevher oluşumlarının aranması
- Mermer araştırmaları (gömülü mermerlerin bulunması ve 3D yöntemi ile mermer tomografisi çıkarılarak çatlak sistemlerinin belirlenmesi
- Yeraltı suyu ve Jeotermal saha araştırmaları
- Çevre araştırmaları (çevre kirliliği oluşan yerlerde kirlilik sınırlarının saptanması, atık bırakılan sahalarda etki sınırlarının çıkarılması)
- Jeoteknik araştırmalar (yeraltı boşluklarının bulunması, şev stabilitesi çalışmaları
- Arkeolojik çalışmalar
Arazide ölçülen IP ve rezistivite ham değerlerinin işlenmeden kullanılmaları karmaşık jeolojik problemlerin çözümünde sonuç vermemektedir. Alınan ölçümlerin, yeraltındaki yapıları gerçeğine en yakın şekilde görüntüleyebilmesi için, ölçümler üzerinde bir dizi matematiksel işlemler yapılmaktadır. Bu uygulamaların en gelişmişi ters çözüm yöntemi olup yeraltındaki yapıların gerçeğine en uygun şekilde gösterilmesini sağlamaktadır.
Şirketimiz IP ve Rezistivite verilerini işlemden geçirmek üzere Geotomo firması tarafından geliştirilen 2D ve 3D ters çözüm yazılımlarını kullanmaktadır. Bu yazılım ile;
- Farklı geometrilerden ve dizilimlerden gelen ölçümler düzenlenmekte
- Ölçümlerden elde edilen görünür spektral IP ve rezistivite kesitleri gerçek derinlik
kesitlerine dönüştürülmektedir.
